Dünyada ve Türkiye’de zaman zaman irilikli ufaklı pek çok deprem meydana gelmektedir. Bu depremlerin belik çok küçük büyüklükte olanları çoğu kez hissedilmez iken, bazıları ise hafif sallantılar biçiminde yaşanabilmketedir. Bununla birlikte, bazı durumlarda ise etki büyüklüğü veya ortaya çıkardığı enerji büykülüğü itibarı ile şiddetli olabilmektedir. Şiddetli depremler ise bazen büyük bir alanı etikeleyebilmekte ve pek çok insanın yaşamını kaybetmesine ve pek çok insanın da yaşam koşullarını tümden değiştirmesine yol açabilmektedir. Bu tür yaşantılar karşısında bireyler depremin bu travmatik etkilerini derinlemesine yaşabilmektedirler.

Türkiye’de yakın zamanda çok büyük bir bölgeyi etkileyen ve 2023 Kahramanmaraş depremleri olarak adlandırılan şiddetli depremler yaşanmıştır. Bu  depremler nedeniyle çok sayıda bireyin can kaybı oluşmuş, depremden kurtulan pek çok bireyin yaşam koşullarında bozulmalar ve yaşam alanlarında büyük hasarlar meydana gelmiştir.  Deprem bölgesinde depremi yaşayan ve depremden etkilenen pek çok deprem sonrası ortaya çıkan pek çok problemle mücadele etmek ve baş etmek  durumunda kalmışlardır.  Bu bireyler bir yandan barınma, beslenme, saglık ve ekonomik sıkıntılar ile karşılaşmış, pek çoğu konteynır kentlerde zorlu yaşam koşulları ile uzun süre yaşamak durumunda kalmışlardır. Bunun yanısıra pek çok bireyde aile veya yakınlarını kaybetmenin derin üzüntüsünü yaşamışlar, bu kaybın acıları ile baş etmeye çalışmışlardır.  Bu açıdan depremin ortaya çıkardığı bu travmatik etkiler pek çok bireyin ruh sağlığını da kuşkusuz olumsuz etkilemiş ve  halen de etkilemeye devam etmektedir.  Dolayısıyla, her depremde olduğu gibi bu yıkıcı depremlerde travma etkisi altında ve psikolojik belirti yoğunluğuna sahip çok sayıda bireyi ardında bırakarak sönümlenmiştir.

Depremlerin yaşandığı an da ve  hemen sonrasında öncelikle bireylerin fiziksel ihtiyaçlarını karşılamak, onların günlük yaşam düzenlerini oluşturmalarına yardım etmek oldukça önemlidir. Bunun yanısıra bu bireylerin bozulan ruh sağlığını iyileştirmek ve psikolojik belirti yoğunluğunu en aza indirmeye yönelik çalışmalarda büyük öneme sahiptir. Çünkü bireylerin güçlü kalabilmeleri ve yaşadıkları ile baş edebilmeleri için psikolojik yardımlara ve desteklere de ihtiyaçları vardır. Bu nedenle depremleri sadece bireylerin fiziksel kayıpları bağlamında önceliklendirmek ve değerlendirmek uygun olmayacaktır. Belki, bireylerin bu tür maddi kayıpları zaman içinde az ya da çok yerine gelmesi olası olmakla birlikte, bireylerde yarattığı travmatik etkilerden kurtulmak ve derin yaralarını iyileştirmek ise çok güç olacak ve belki de yaşam boyunca varlığını diri bir biçimde sürdürebilecektir. Bu mevcudiyet ise pek çok bireyin yaşam kalitesinin düşmesine ve yaşam sevincini kaybetmesine yol açabilecektir. Bu nedenle, depremin olduğu andan başlayarak deprem yaşayan bireylere yönelik etkin psikolojik yardımların verilmesi bu bireylerin depremin travmatik etkilerin daha kolaylıkla atlatmasına, mevcut duruma daha rahat uyum sağlamasına, olağan yaşam koşullarına çabucak dönmesine ve depremin yol açtığı yaraları ve izleri daha rahat kabul ederek sarmasına ve geleceğe yönelik umutlu bir bakışa sahip olmasına katkılar sağlayabilecektir.

Deprem sonrası deprem bölgesinde kısa zamanda ruh sağlığı alanında çalısan uzmanlar etkili psikolojik yardım ve destek saglamaya çalışmışlardır. Bu psikolojik ilk yardımların yanısıra depremin etkilerine yönelik sürekli psikolojik yardım faaliyetleri de sürdürülmüştür ve halen de sürdürülmektedir.  Depremin kısa dönemli etkilerinin yanısıra uzun dönemli etkilerinin de sözkonusu olduğu dikkate alındığında bu psikolojik yardımların etkili bir biçimde sürdürülmesine de ihtiyaç vardır. Ayrıca, günümüz koşullarında teknoloji yoluyla bireylere yönelik psikolojik yardım hizmetlerini daha çok sayıda bireye, daha kısa zamanda erişebilir ve daha geniş bir içerikte sunabilir durumdayız. Bu çerçevede, kendi kendine yardım temelli bu çevrimiçi program siz depremden etkilenen bireylerin psikolojik bağlamda katkı ve yardım sağlamayı amaçlamaktadır.

Sizlere katkı sağlaması dileklerimizle.

Sevgiler…

Proje Ekibi:

Prof.Dr.Aydoğan Aykut Ceyhan,

Dr.Öğr Ömer Özer, 

Prof.Dr. Esra Ceyhan, 

Doç.Dr.Yıldız Kurtyılmaz

Dr.Öğr.Üye.Ferhat Bayoğlu,